MERKEZ BANKASININ ENFLASYON HEDEFİ NE KADAR TUTACAK ?

  Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de Merkez Bankası temel olarak para ve kur politikalarını düzenlemek ve banknot dolaşımını sağlamaktan sorumludur. 11 Haziran 1930 tarihinde  kurulmuş bulunan Türkiye Cumhuriyet  Merkez Bankasının temel amacı, fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka ayrıca, finansal sistemde istikrarın sağlanması ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almakla da görevlendirilmiştir. 

  Merkez Bankası temel amacı olan fiyat istikrarını sağlarken bunu elinde bulanan araçlarla gerçekleştirmektedir. Ülkemizde gerçekleşen temel sorunların başında enflasyon gelmektedir. 
  Merkez Bankası her yıl gelecek yıl için enflasyon tahmininde bulunmaktadır ve bu tahmin 2017 yılı için %5 olarak açıklanmıştır. Enflasyon hedefleri için %2  sapma ihtimali makul kabul edilmektedir. Örneğin 2017 yılı için gerçekleşen enflasyon oranı %7 gerçekleşirse bu makul kabul edilecektir. 2016 yılı için hedeflenen enflasyon oranı %5 iken gerçekleşen %8,53 olarak gerçekleşmiştir. Hedeften %3.53 kadar bir sapma vardır ve %2 oranı geçilmiştir. Enflasyondaki artışların birden çok nedeni vardır. Örneğin; kurdaki değişmeler, maliyetlerde ve mal fiyatlarındaki artışlar örnek gösterilebilir.

  2017 yılına geldiğimizde 2016 yılında artmaya başlayan döviz kurları 2017 yılında da artmaya devam etmiştir. Kur karşısında TL ise değer kaybetmeye devam etmiştir. Kurdaki bu yükselişin iç ve dış olmak üzere birden fazla sebebi vardır. ABD'de Trump'ın iktidara gelmesi, FED'in faiz artırması olasılığı, dış politikada yaşanan çatışmalar, 15 Temmuz darbe girişimi, ülkede yaşanan terör olayları, siyasi istikrasızlık, demokratik olmayan tutum ve davranışlar, AB ile yaşanan gerilimler, kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye'nin kredi notunu düşürmesi ve Merkez Bankasının kura zamanında ve doğru araçlarla müdahale etmemesi kurun sürekli yükselmesine neden olmuştur.

 Peki kurdaki artış özellikle USD/TL kurundaki artış neye sebep olmakta ?
   Kurun yükselmesiyle beraber ithalat daha pahalı hale gelmektedir ve ithalat yaparak üretim yapan firmaların daha yüksek maliyetlerinin altına girmesine neden olmaktadır. Yaşanan bu maliyet artışı fiyatlar genel seviyesini yükseltmekte ekonomide maliyet enflasyonuna yol açmaktadır. Ekonomide yaşanan bu kur artışı sonucu 2017 yılı Şubat ayı enflasyon rakamı %10,13 olarak gerçekleşmiştir. 
  Görüldüğü üzere henüz yılın ilk 2 ayında enflasyonun, hedefin çok uzağında olduğu ve yıl sonunda hedefin çok üzerinde gerçekleşeceği aşikardır. Birde buna gıda fiyatlarındaki artış eklenince pek iç açı bir durum söz konusu değildir. 

Ekonomide yaşanan bu gelişmeler karşısında  "Merkez Bankası kurdaki bu artışı nasıl durdurabilir ?" sorusu haklı bir sorudur. MB faizleri artırarak kurdaki bu artışı engelleme ihtimaline sahiptir. Merkez Bankası kurdaki artışı faizleri artırarak kesebilir bu şekilde enflasyonu da frenleyebilir. Şimdi bunu aşağıdaki grafikle daha net görelim; 

 Grafiğin dikey ekseninde faiz oranları, yatay ekseninde ise enflasyon oranı yer almaktadır. A noktası MB'nın belirlemiş olduğu %5 olan enflasyon hedefidir. 2016 yılı sonunda faiz oranı %8,53'tü ve B noktasındaydı. Ekonomide 2017 yılı Ocak ayında kur artmaya devam etmiş bununla beraber enflasyonda artma eğilimine girmiş ve C noktasına doğru hareket etmiştir. MB kurdaki bu artışı doğrudan şok  faiz artışıyla engelleyerek enflasyonun önüne set çekerek E noktasına gelebilirdi. Fakat bunun yerine likiditeyi sıkıştırarak piyasada döviz miktarını artırmaya gitti. MB'sı kısa vadeli faizleri sabit tutarak kurun daha yükselmesine buna bağlı olarak enflasyondaki artışında devam etmesine neden olmuştur. MB artık daha da  yükselen enflasyon karşısında, faizi E noktasındaki orana nazaran daha yüksek bir faize yani D noktasına çıkarmak zorunda kalabilir. Eğer MB'sı faizleri artırmak yerine likiditeyi sıkıştırmaya devam ederse kurlardaki artışı engelleyemeyecek buna bağlı olarak enflasyon daha yükselecektir. 

Merkez Bankası enflasyon hedefine ulaşmak istiyorsa faizleri biran önce artırmak zorundadır. MB'nın kanuna bakıldığında araç bağımsızlığına sahip olduğu görülsede siyasi baskılardan dolayı bunu gerçekleştirememekte. MB kura etkin şekilde  müdahale etmedikçe TL değer kaydetmeye enflasyon yükselmeye devam edecektir.

Grafik Kaynak:  http://www.mahfiegilmez.com / Mahfi Eğilmez/ Kendime Yazılar